Aloi berasaskan besi yang mengandungi lebih daripada 12% kromium dipanggil tuangan keluli tahan karat.
Ciri-ciri paling asas bagi keluli tahan karat ialah rintangan karatnya di bawah keadaan atmosfera dan rintangan kakisannya dalam pelbagai media cecair. Maksud keluli tahan karat: keluli tahan karat ialah istilah umum untuk keluli tahan karat dan keluli tahan asid. Keluli tahan karat merujuk kepada keluli yang tahan terhadap media menghakis yang lemah seperti atmosfera, wap dan air, manakala keluli tahan asid merujuk kepada keluli yang tahan terhadap media menghakis secara kimia seperti asid, alkali dan garam. Terdapat perbezaan besar antara keluli tahan karat dan keluli tahan asid dalam tahap pengaloian. Walaupun keluli tahan karat adalah kalis karat, ia tidak semestinya tahan asid; manakala keluli tahan asid biasanya kalis karat. Keluli aloi tinggi yang boleh menahan kakisan di udara atau media menghakis secara kimia. Keluli tahan karat mempunyai permukaan yang cantik dan rintangan kakisan yang baik. Ia tidak perlu menjalani rawatan permukaan seperti penyaduran, tetapi memberikan permainan penuh kepada sifat permukaan yang wujud bagi keluli tahan karat. Ia adalah sejenis keluli yang digunakan dalam banyak aspek dan biasanya dipanggil keluli tahan karat. Dari perspektif metalografi, kerana keluli tahan karat mengandungi kromium, filem kromium yang sangat nipis terbentuk di permukaan. Filem ini mengasingkan oksigen yang menyerang keluli dan memainkan peranan dalam rintangan kakisan. Untuk mengekalkan rintangan kakisan yang wujud bagi keluli tahan karat, keluli mesti mengandungi lebih daripada 12% kromium.
Jenama (GB 1220 | Rawatan Haba ℃ | Ujian tegangan | Ujian kekerasan | |||||
002 Mpa | 0b MPa | 8s % | ψ % | HB | HRB | HV | ||
Tidak lebih daripada | ||||||||
1Cr17Mn6Ni5N | Penyelesaian pepejal 1010-1120 penyejukan pantas | 275 | 520 | 40 | 45 | 241 | 100 | 253 |
1Cr18Mn8Ni5N | Penyelesaian pepejal 1100-1150 penyejukan pantas | 275 | 520 | 40 | 45 | 207 | 95 | 218 |
1Cr18Mn10Ni5Mo3N | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 345 | 685 | 45 | 65 | |||
1cr17Ni7 | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
1Cr18Ni9 | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
Y1Cr18Ni9 | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 50 | 187 | 90 | 200 |
Y1Cr18Ni98e | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 50 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni9(304) | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
00Cr19Ni10(304L) | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 177 | 480 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
0Cr19Ni9N | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 275 | 550 | 35 | 50 | 217 | 95 | 220 |
0Cr19Ni10NbN | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 345 | 685 | 35 | 50 | 250 | 100 | 260 |
00Cr18Ni10N | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 245 | 550 | 40 | 50 | 217 | 95 | 220 |
1Cr18Ni12(305) | Penyelesaian pepejal 1030-1050 penyejukan pantas | 177 | 480 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
0Cr23Ni13(309S) | Penyelesaian pepejal 1030-1180 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
0Cr25Ni20(310S) | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 50 | 187 | 90 | 200 |
0Cr17Ni12Mo2(316) | Penyelesaian pepejal 1000-1100 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
1Cr18Ni12Mo2Ti | Penyelesaian pepejal 1010-1120 penyejukan pantas | 205 | 530 | 40 | 55 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni12Mo2Ti | Penyelesaian pepejal 1000-1100 penyejukan pantas | 205 | 530 | 40 | 55 | 187 | 90 | 200 |
00Cr17Ni14Mo2(316L) | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 177 | 480 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
0Cr17Ni12Mo2N(316N) | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 275 | 550 | 35 | 50 | 187 | 95 | 200 |
00Cr17Ni13Mo2N | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 245 | 550 | 40 | 50 | 217 | 95 | 220 |
0Cr18Ni12Mo2Cu2 | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 217 | 90 | 220 |
00Cr18NI14Mo2Cu2 | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 177 | 400 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
0Cr19Ni13Mo3 | Penyelesaian pepejal 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
00Cr19Ni13Mo3 | Penyelesaian pepejal 1000-1100 penyejukan pantas | 177 | 480 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
1Cr18Ni12Mo3Ti | Penyelesaian pepejal 1 000-1100 penyejukan pantas | 205 | 530 | 40 | 55 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni12Mo3T | Penyelesaian 1030-1180 penyejukan pantas | 205 | 530 | 40 | 55 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni16Mo5 | Penyelesaian 920-1150 penyejukan pantas | 177 | 480 | 40 | 45 | 187 | 90 | 200 |
1Cr18Ni9T | Penyelesaian 920-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 50 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni10Ti(321) | Penyelesaian 980-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 50 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni11Nb(347) | Penyelesaian 1010-1150 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 50 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni9Cu3 | Penyelesaian 1010-1150 penyejukan pantas | 177 | 480 | 40 | 60 | 187 | 90 | 200 |
0Cr18Ni138i4 | Penyelesaian 950-1100 penyejukan pantas | 205 | 520 | 40 | 60 | 207 | 95 | 218 |
0Cr26Ni5Mo2 | Penyelesaian 930-1050 penyejukan pantas | 390 | 690 | 18 | 40 | 277 | 29 | 292 |
1Cr18Ni11Si4AITi | Penyelesaian 920-1150 penyejukan pantas | 440 | 715 | 25 | 40 | |||
00Cr18NI5Mo3SI2 | Penyelesaian pepejal 1000-1100 penyejukan pantas | 390 | 590 | 20 | 40 | 30 | 300 |
Jadual: Jadual sifat mekanikal keluli tahan karat yang biasa digunakan
Keluli No. | Nombor Domestik | Kandungan setiap komponen kimia (%) | |||||||||||
C | Cr | Dalam | Daripada | Mn | Dan | S | Mo | P | Al | Cu | Fe | ||
304 | 0Cr19Ni9 | ≤0.08 | 18.0-20.0 | 8.0~10.5 | ≤2.00 | ≤1.00 | ≤0.030 | ≤0.045 | margin | ||||
304L | 00Cr19Ni11 | 50.03 | 18.0~20.0 | 9.0~13.0 | ≤2.00 | ≤1.00 | ≤0.030 | ≤0.045 | margin | ||||
309S | 0Cr23Ni13 | ≤0.08 | 22.0~24.0 | 12.0~15.0 | ≤2.00 | ≤1.00 | ≤0.030 | ≤0.035 | margin | ||||
316 | 0Cr17Ni12Mo2 | ≤0.08 | 16.0~18.0 | 10.0~14.0 | ≤2.00 | ≤1.00 | ≤0.030 | 2.0~3.0 | 60.045 | margin | |||
316L | 00Cr17Ni14Mo2 | ≤0.03 | 16.0-18.0 | 12.0-15.0 | ≤2.00 | ≤1.00 | ≤0.030 | 2.0~3.0 | ≤0.045 | margin | |||
321 | 1Cr18Ni9Ti | ≤0.12 | 17.0~19.0 | 8.00~11.0 | ≥5X0 | ≤2.00 | ≤1.00 | ≤0.030 | ≤0.035 | margin | |||
322 | ≤0.12 | 16.0~18.0 | 6.00~8.00 | 1.00 | ≤2.00 | 1.00 | ≤0.030 | ≤0.045 | 1.00 | margin | |||
332 | ≤0.08 | 19.0~23.0 | 30.0~40.0 | ≤0.60 | ≤2.00 | ≤0.75 | ≤0.030 | E0.040 | 50.60 | margin | |||
430 | 1Cr17 | E0.12 | 16.0~18.0 | E0.60 | — | 1.00 | ≤0.75 | ≤0.030 | ≤0.035 | margin | |||
430LX | 1Cr17(Ferit) | ≤0.03 | 16.0~19.0 | ≤0.60 | 0.1~1.0 | ≤1.00 | E0.75 | ≤0.030 | E0.040 | margin | |||
England 6 0 0 | 50.15 | 14.0~17.0 | ≥72.0 | 61.00 | 60.50 | 60.015 | 50.50 | 6~10 | |||||
England 8 0 1 | ≤0.05 | 20.50 | 32.0 | 1.10 | 0.15 | margin | |||||||
England 8 2 5 | 0Cr21Ni42Mo3Cu2Ti | 50.02 | 19.5~23.5 | 38.0~46.0 | 0.6~1.2 | 51.00 | 60.50 | ≤0.030 | 2.5~3.5 | ≤0.20 | 1.5~3.0 | 22.0 min | |
England 8 4 0 | ≤0.08 | 18.0~22.0 | 18.0~22.0 | 1.00 | 1.00 | ≤0.60 | margin | ||||||
334 | ≤0.08 | 18.0~22.0 | 18.0~22.0 | ≤0.60 | ≤2.00 | 50.75 | ≤0.030 | 60.040 | 60.60 | margin | |||
NAS840 | ≤0.08 | 18.0~22.0 | 18.0~22.0 | ≤0.60 | margin | ||||||||
310S | 0Cr25Ni20 | 50.08 | 24.0~26.0 | 19.0~22.0 | ≤2.00 | 1.50 | ≤0.030 | 50.045 | margin | ||||
840REP | 0.08 | 24.0~26.0 | 19.0~22.0 | margin | |||||||||
England 8 0 0 | 1Cr21Ni33AlTi | 50.10 | 19.0-23.0 | 30.0-35.0 | 0.40 | 51.50 | ≤1.00 | 50.015 | 0.15~0.6 | 50.75 | 39.5min | ||
NAS800 | ≤0.10 | 19.0-23.0 | 30.0~35.0 | 0.15-0.6 | margin |
China GB1220-92[84] GB3220-92[84] | Jepun JIS | USA AISI UNS | U.K. BS 970 Bahagian4 BS 1449 Bahagian2 | Jerman DIN 17440 DIN 17224 | Perancis NFA35-572 NFA35-576~582 NFA35-584 | Bekas Kesatuan Soviet TOCT5632 |
1Cr17Mn6Ni5M | SUS201 | 201 | ||||
1Cr18Mn8Ni5X | SUS202 | 202 | 12×17.T9AH4 | |||
S20200 | 284S16 | |||||
2Cr13Mn9Ni4 | -- | -- | -- | |||
1Cr17Ni7 | SUS301 | 301 | ||||
S30100 | 301S21 | X12CrNi177 | Z12CN17.07 | |||
1Cr17Ni8 | SUS301J1 | X12CrNi177 | —- | |||
1Cr18Ni9 | SUS302 | 302 | 302S25 | X12CrNi188 | Z10CN18.09 | 12X18H9 |
1Cr18Ni9Si3 | SUS302B | 302B | ||||
YICr18Ni9 | SUS303 | 303 | 303S21 | X12CrNiS188 | Z10CNF18.09 | |
Y1Cr18Ni9Se | SUS303Se | 303Se | 303S41 | -- | ||
0Cr18Ni9 | SUS304 | 304 | 304S15 | X2CrNi89 | Z6CN18.09 | 08×18B10 |
00Cr19Ni10 | SUS304L | 304L | 304S12 | X2CrNi189 | Z2CN18.09 | 03X18H11 |
0Cr19Ni9N | SUS304N1 | 304N | 25CN18.09A2 | |||
00Cr19Ni10NbN | SUS304N | XM21 | ||||
00Cr18Ni10X | SUS304LN | X2CrNiN1810 | 22CN18.10N | |||
1Cr18Ni12 | SUS305 | S30500 | 305S19 | X5CrNi1911 | Z8CN18.12 | 12X18H12T |
[0Cr20Ni10] | SUS308 | 308 | -- | |||
0Cr23Ni13 | SUS309S | 309S | ||||
0Cr25Ni20 | SUS310S | 310S | ||||
0Cr17Ni12Mo2N | SUS315N | 316N.S31651 | - | -- | ||
0Cr17Ni12Mo2 | SUS316 | 316 | 316S16 | X5CrNiMo1812 | Z6CND17.12 | 08×17H12M2T |
00Cr17Ni14Mo2 | SUS316L | 316L | 316S12 | X2CrNiMo1812 | 22CND17.12 | 03×17H12M2 |
0Cr17Ni12Mo2N | SUS316N | 316N | - | |||
00Cr17Ni13Mo2N | SUS316LN | X2CrNiMoN1812 | 22CND17.12N | |||
0Cr18Ni12Mo2Ti | - | -- | 320S17 | X10CrNiMo1810 | Z6CND17.12 | |
0Cr18Ni14Mo2Cu2 | SUS316J1 | - | ||||
00Cr18Ni14Mo2Cu2 | SUS316J1L | -- | -- | |||
0Cr18Ni12Mo3Ti | - | - | - | - | ||
1Cr18Ni12Mo3Ti | - | - | ||||
0Cr19Ni13Mo3 | SUS317 | 317 | 317S16 | 08X17H15M3T | ||
00Cr19Ni13Mo3 | SUS317L | 317L | 317S12 | X2CrNiMo1816 | 03X16H15M3 | |
0Cr18Ni16Mo5 | SUS317J1 | - | - | |||
0Cr18Ni11Ti | SUS321 | 321 | X10CrNiTi189 | Z6CNT18.10 | 08X18H10T | |
1Cr18Ni9Ti | 12X18H20T | |||||
0Cr18Ni11Nb | sUS347 | 347 | 347S17 | X10CrNiNb189 | Z6CNNb18.10 | 08X18H12B |
0Cr18Ni13Si4 | SUSXM15J1 | XM15 | ||||
0Cr18Ni9Cu3 | SUSXM7 | XM7 | - | Z6CNU18.10 | -- | |
1Cr18Mn10NIMo3N | = | - | ||||
1Cr18Ni12Mo2Ti | -- | 320S17 | X10CrNiMoTi1810 | Z8CND17.12 | -- | |
00Cr18Ni5Mo3Si2 | -- | S31500 | 3RE60() | |||
0Cr26Ni5Mo2 | sUS329J1 | -- | - | |||
1Cr18Ni11Si4A1Ti | - | -- | -- | |||
1Cr21Ni5Ti | -- | -- | -- | -- | ||
0Cr13 | SUS410S | S41000 | X7Cr13 | 26C13 | 08X13 | |
1Cr13 | sUS410 | 410 | 410S21 | X10Cr13 | 212Cr13 | 12X13 |
2Cr13 | SUS420J1 | 420 | 420S29 | X20Cr13 | Z20Cr13 | 30X13 |
-- | S4200 | 420S27 | -- | |||
3Cr13 | SUS420J2 | -- | 420S45 | 14X17H2 |
3Cr13Mo | ||||||
3Cr16 | SUS429J1 | -- | -- | - | - | -- |
1Cr17Ni2 | SUS431 | 431 | 431S29 | X22CrNi17 | 215CN-02 | |
7Cr17 | SUS440A | 440A | -= | - | -- | |
11Cr17 | SUS440C | 440C | 95X18 | |||
8Cr17 | SUS440B | 44013 | - | - | - | |
1Cr12 | - | - | - | -- | -- | |
4Cr13 | SUS420J2 | = | X4DCr13 | Z40C13 | ||
9Cr18 | SUS440C | 440C | X105CrMo17 | Z100CD17 | - | |
9Cr18Mo | SUS4400 | 440C | -- | -- | ||
9Cr18MoV | SUS440B | 440B | X90CrMoV18 | Z6CN17.12 | ||
0Cr17Ni4Cu4Nb | SUS630 | 630 | -- | |||
0Cr17Ni7A1 | SUS631 | 631 | 09X17H710 | |||
-- | S17700 | X7CrNiA1177 | Z8CNA17.7 | |||
0Cr15Ni7Mo2A1 | - | 632 | ||||
- | S15700 | -- | Z8CND15.7 | |||
00Cr12 | SUS410 | = | ||||
0Cr13A1[00Cr13A1] | SUS405 | 405 | -- | -- | -- | - |
-- | -- | S40500 | 405S17 | X7CrA113 | 26CA13 | |
1Cr15 | SUS429 | 429 | -- | -- | - | -- |
1Cr17 | SUS430 | 430 | -- | -- | 12X17 | |
-- | S43000 | 430S15 | X8Cr17 | 28C17 | ||
[Y1Cr17] | SUS430F | 430F | —— | - | ||
-- | S43020 | X12CrMoS17 | 210CF17 | -- | ||
00Cr17 | SUS430LX | - | -- | - | ||
1Cr17Mo | SUS434 | 434 | -- | - | ||
-- | S43400 | 434S19 | X6CrMo17 | 28CD17.01 |
00Cr17Mo | SUS436L | -- | -- | |||
00Cr18Mo2 | SUS444 | |||||
00Cr27Mo | SUSXM27 | XM27 | ||||
S44625 | Z01CD26.1 | |||||
00Cr30Mo2 | SUS447J1 | - | ||||
1Cr12 | SUS403 | 403,S40300 | 403S17 | - | ||
1Cr13Mo | SUS410J1 | -- |
Keluli tahan karat telah digunakan secara meluas dalam banyak bidang kerana rintangan kakisan yang sangat baik, rintangan haba, rintangan suhu rendah, kekuatan tinggi dan perlindungan alam sekitar dan tidak toksik. Berikut adalah kawasan aplikasi utama keluli tahan karat:
1) Bidang pembinaan:
1.1. Bahan struktur: Keluli tahan karat boleh digunakan dalam pembinaan bangunan bertingkat rendah dan tinggi, bangunan pendidikan dan hospital, stadium, stesen dan infrastruktur lain. Kekuatan tinggi dan rintangan kakisan menjadikannya bahan yang ideal untuk menahan graviti dan kakisan persekitaran.
1.2. Unsur hiasan: Jalur hiasan keluli tahan karat, skirting, tepi, dsb. digunakan secara meluas dalam hiasan dalaman dan luaran bangunan. Mereka bukan sahaja cantik, tetapi juga mudah dijaga dan dibersihkan.
2) Bidang pengangkutan:
2.1. Pembuatan kereta: Keluli menyumbang lebih daripada 50% berat kereta biasa, antaranya keluli kekuatan tinggi termaju (AHSS) digunakan secara meluas dalam pembuatan kenderaan kerana cirinya yang ringan, penjimatan tenaga dan mesra alam. Jenis keluli yang berbeza digunakan untuk bahagian seperti badan, pintu, enjin, kotak gear, stereng, suspensi, gandar roda dan dalaman.
2.2. Alat pengangkutan lain: Keluli tahan karat juga digunakan secara meluas dalam pembuatan alat pengangkutan seperti trak, kereta api, dan kapal, menyediakan sokongan struktur dan fungsi hiasan.
3) Medan tenaga:
3.1. Infrastruktur: Keluli tahan karat memainkan peranan penting dalam pembinaan infrastruktur dalam bidang tenaga seperti tenaga nuklear, tenaga angin, elektrik dan gas asli. Sebagai contoh, ia digunakan dalam platform luar pesisir, peralatan kerja tanah dan kuari, kren dan forklift dan peralatan perlombongan sumber lain.
3.2. Peralatan penghantaran: Keluli tahan karat juga digunakan dalam pembuatan dan pemasangan peralatan seperti telaga dan platform minyak dan gas, saluran paip, komponen turbin kuasa, menara elektrik, turbin angin, menara penghantaran, dll.
4) Bidang pembungkusan:
4.1. Perlindungan kargo: Bahan pembungkusan keluli tahan karat boleh melindungi barangan daripada air, udara dan cahaya, dan mudah untuk dikitar semula dan digunakan semula, memenuhi keperluan perlindungan alam sekitar.
4.2. Bekas makanan dan minuman: Keluli tahan karat digunakan secara meluas dalam pembuatan bekas makanan dan minuman, seperti tin, penutup botol, dll., untuk memastikan keselamatan dan kebersihan makanan.
5) Peralatan rumah dan peralatan dapur:
5.1. Perkakas rumah: Keluli tahan karat adalah salah satu bahan penting yang digunakan dalam pembuatan peralatan rumah. Contohnya, struktur dalaman dan cangkerang peralatan seperti peti sejuk, mesin basuh, ketuhar, dan ketuhar gelombang mikro selalunya diperbuat daripada keluli tahan karat.
5.2. Perkakas dapur: Periuk keluli tahan karat, cerek, singki, cangkuk dan peralatan dapur lain popular kerana ketahanannya, pembersihan mudah dan rintangan kakisan.
6) Pembuatan jentera:
6.1. Bahagian mekanikal: Keluli tahan karat juga digunakan secara meluas dalam bidang pembuatan jentera. Sebagai contoh, bilah turbin dan bahagian mekanikal selalunya diperbuat daripada keluli tahan karat.
6.2. Peralatan perubatan: Oleh kerana rintangan kakisan dan kebersihan yang sangat baik, keluli tahan karat juga digunakan secara meluas dalam pengeluaran bekalan perubatan, seperti pisau bedah, jarum, stent, kateter, dll.
7) Bidang lain:
7.1. Barangan isi rumah: Keluli tahan karat juga digunakan secara meluas dalam barangan isi rumah, seperti penyangkut, rak tuala, cangkuk, loker, dll., untuk meningkatkan kualiti dan kepraktisan kelengkapan rumah.
7.2. Peralatan kimia: Keluli tahan karat juga digunakan secara meluas dalam peralatan kimia, seperti pembuatan dan pemasangan reaktor, tangki simpanan dan peralatan lain.